Sint-Martinusbasiliek
De Sint-Martinusbasiliek in Halle is beslist een uitstapje waard. Niet alleen vind je er het oudste bewaarde sacramentsaltaar van het land, ook is er een prestigieus wandtapijt te zien naar een ontwerp van Rafaël. Bovendien bewaart de basiliek een werk van Cornelis de Vos, het meest waardevolle schilderij van Halle.
Sint-Martinusbasiliek
De eerste kerk werd gebouwd in 635. Al vroeg werd deze plaats een bedevaartsoord. Door de schenking van een miraculeus Onze-Lieve-Vrouwbeeld in 1267 was de stroom aan pelgrims zo groot geworden, dat er nood was aan een grotere kerk. Petrus d’Ailly, de aartsbisschop van Kamerijk, wijdde die kerk in Brabantse gotiek op 24 februari 1409 in. De toren met beiaard en klokkenmuseum is 71 meter hoog. Rond 1489 belegerde Filips van Kleef Halle. Volgens de legende ving Onze-Lieve-Vrouw van Halle de kanonballen in haar mantel. In de volgende eeuwen bleven pelgrims naar Halle afzakken, onder wie enkele gekroonde hoofden. Zo stierf Filips de Stoute in 1404 tegenover de kerk in de herberg ‘Den Hert’. Ook keizer Karel en de aartshertogen Albrecht en Isabella kwamen er op bezoek, en recent nog koningin Mathilde. In 1964 kreeg de kerk de titel van basiliek. Van 1986 tot 2015 onderging het gebouw een grondige restauratie.
Wandtapijt Paulus en Barnabas te Lystra (1610-1620) - Rafaël, Jan Raes en Jacob Geubels
Het wandtapijt met Paulus en Barnabas te Lystra maakt deel uit van de prestigieuze serie De handelingen van de Apostelen. Die reeks werd tussen 1610 en 1620 geweven naar patronen van de Italiaanse kunstenaar Rafaël. Het was een scharnierpunt in de zestiende-eeuwse tapijtweefkunst van de Zuidelijke Nederlanden en baande voor wevers in onze streek de weg naar de renaissance. Paus Leo X gaf als eerste de opdracht om deze reeks te maken aan de Brusselse wever Pieter van Aelst. Nadien werden de ontwerpen van Rafaël verschillende keren hernomen. De aartshertogen Albrecht en Isabella gaven de opdracht voor het tapijt in de basiliek van Halle. Het werd geweven door de Brusselse wevers Jan Raes en Jacob Geubels. Hun ambachtelijke stempels zijn, samen met het stadsmerk van Brussel, in de boord van het tapijt geweven. Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
De Heilige Franciscus overhandigt het ordekleed aan de Heilige Clara - Cornelis de Vos (1585-1651)
Dit schilderij van Cornelis de Vos uit 1650 is het oudste en meest waardevolle schilderij in de Halse kunstcollectie. Cornelis de Vos bouwde zijn loopbaan als schilder uit in Antwerpen. Daar was hij deken van de Sint-Lucasgilde en werkte hij samen met Peter Paul Rubens. Hij staat vooral bekend om zijn portretten en historieschilderijen. De Vos overleed in 1651. Het werk in Halle is waarschijnlijk een van de laatste die hij maakte. Op het doek overhandigt de heilige Franciscus het ordekleed aan de heilige Clara. Tot 1905 had het schilderij een prominente plaats vooraan in de kerk, maar het verhuisde later naar een donkere hoek achteraan. Het schilderij hangt er vermoedelijk al sinds de zeventiende eeuw. Het werd wellicht een bestelling door de Recollecten, een afdeling van de Franciscanen die toen de kerk beheerden. Sinds de restauratie in 2017 heeft het werk een ereplaats in het zuidportaal van de basiliek.
Albasten hoofdaltaar - Jean Mone (1480-1485)
Dit albasten sacramentsaltaar in renaissancestijl is het oudst bewaarde altaar in ons land. Uniek is de vermelding van de kunstenaar, Jean Mone. Hij maakte onder meer ook het retabel in de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. Ook de naam van de opdrachtgever, Karel V, en de datum 1533 zijn op het altaar aangebracht. De medaillons op het altaar stellen de zeven sacramenten voor. Daarboven zie je de kerkvaders en de evangelisten. In het midden staat een ruiterstandbeeld van Sint Martinus, de patroonheilige van de basiliek. Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
Praktische informatie
Toegankelijkheid
Makkelijk toegankelijk voor personen met een beperking.
